Çözümler köşenizi düzenli olarak okuyan ve oldukça yararlanan biriyim. Ancak arada sırada verdiğiniz püf noktalarında geçen REGISTRY olayına kafam takıldı benim. Nedir bu REGISTRY? Ne işe yarar? Nasıl bir sistematiği vardır. Bu konuda detaya fazla kaçmadan bizim anlayacağımız dilde biraz bilgi verir misiniz? Bunun ben ve benim gibi bilgisayar kullanıcılarının oldukça yararlanacağı bir yazı olacağına eminim.

Registry, Windows 98'in bütün ayarlarının tutulduğu bir veri tabanıdır. Bu veri tabanındaki bilgiler bilgisayarınızın WINDOWS klasöründeki iki gizli dosya içinde tutulur. Dosya isimleri USER.DAT ve SYSTEM.DAT oluyor. Windows Türkçesinde adına "sistem kaydı" adı verilen REGISTRY'nin hiyerarşik bir yapısı vardır. Bu yapı bilgisayarınızın klasör şeklindeki ağaç yapısına benzer. REGISTRY editörünün penceresinde görülen her dal bir klasör simgesi ile gösterilir.

Bilgisayarınızın REGISTRY ayarlarını yapabileceğiniz REGISTRY editörünü BAŞLAT menüsünden ÇALIŞTIR komutunu çalıştırıp ekrana gelecek olan diyalog kutusunda REGEDIT yazıp ENTER tuşuna basarak ekrana getirebilirsiniz.

REGISTRY editöründeki her dala KEY (ANAHTAR) adı veriliyor. Her anahtarın altında alt-anahtarlar ve değerler yer alabiliyor. Bu alt anahtarların altında da başka alt anahtarlar ve değerler bulunabilir. Bu değerler üç çeşittir. STRING (dize değeri), BINARY (ikili değer) ve DWORD (bunun Türkçe'si yok) olabilirler. Bu değerler kullanım amacına göre değişiklikler gösterebilirler.

Açınca göreceksiniz, REGISTRY editöründe at ana dal bulunuyor. Her dal, sistem kaydındaki bilgileri gruplamak için kullanılıyor. Bu ana dalları açıklayalım:

l HKEY_CLASSES_ROOT - Bu dalda dosya türleri ve OLE (object linking and embedding - nesne bağlama ve gömme) hakkındaki bilgiler saklanır. OLE sistemini kullanan uygulamalar bilgileri bu dalın alt dallarında alabilirler.

l HKEY_CURRENT_USER - Birazdan değineceğimiz HKEY_USERS bölümünün, o anki aktif kullanıcı için ayrılmış ve ayarlanmış olan değerlerine buradan erişebilirsiniz.

l HKEY_LOCAL_MACHINE - Bilgisayarınızda kurulu durumda bulunan bütün yazılım ve donanım bileşenlerinin bilgileri ve ayarları bu bölümde tutuluyor. Birden fazla donanım profili programlayabileceğiniz için o an aktif olan donanım ve yazılım ayarları HKEY_CURRENT_CONFIG bölümünde gösterilirler.

l HKEY_USERS - Bilgisayarın bütün kayıtlı kullanıcılarının özelleştirilmiş ayarları (renkler, denetim masası ayarları vs...) bu bölümde kayıtlıdır. Windows 98 çoklu kullanıcı tarafından özelleştirilme seçeneğine sahiptir ancak genelde DEFAULT adında tek bir kullanıcıdan söz edilir bu bölümde. O anda bilgisayarı kullanmakta olan kullanıcının özel ayarları HKEY_CURRENT_USER bölümünde gösterilir.

l HKEY_CURRENT_CONFIG - HKEY_LOCAL_MACHINE dalının o anda aktif olarak kullanılmakta olan donanım ve yazılım ayarlarına gitmek için bu daldan yola çıkabilirsiniz.

l HKEY_DYN_DATA - HKEY_LOCAL_MACHINE dalında Windows 98'in dinamik olarak değişebilen tak ve kullan (Plug-&-Play) ayarlarının ve değerlerinin gösterildiği bölüme ulaşmak için kullanılır.

Daha önceden de belirttiğimiz gibi, Kayıt Düzenleyicisi (Registry Editor) yani REGEDIT.EXE Windows 98'in bütün REGISTRY ayarlarını görüntüleme, silme veya değiştirme seçeneği vermektedir. Kayıt düzenleyicisini açtığınızda aynen eski Windows 3.x'lerdeki dosya yöneticisi veya yeni Windows'lardaki Windows Gezgini uygulamasında olduğu gibi dikine ikiye bölünmüş bir uygulama penceresi ile karşılaşırsınız. Sol tarafta ağaç yapısı ve klasörler, sağ taraftaki bölümde ise o anda seçili durumda olan klasörün içinde yer alan değerler listelenir.

Herhangi bir dalı genişletmek alt dallarını görüntülemek için sol tarafındaki minik + işaretine tıklamanız veya o dal seçili durumda iken sağ ok tuşuna basmanız yeterlidir. Herhangi bir anahtarın içindeki değerleri görüntülemek için ilgili anahtarın klasör simgesine bir kere tıklamanız yeterlidir. Düzen (EDIT) menüsünden Yeni (NEW) komutunu çalıştırarak bir anahtarın altına değer ekleyebilirsiniz. Aynı komutu kullanarak yeni bir anahtar da ekleyebilirsiniz. Aynı dosya yöneticisinin veya Windows gezgininin sistemini kullanarak anahtar veya değerlerin isimlerini de değiştirebilirsiniz. Herhangi bir değerin içeriğini değiştirmek için de üzerine çift tıklamanız ve ekrana gelecek olan diyalog kutusu içerisinde yeni değeri girip ENTER tuşuna basmanız yeterlidir.

KÜÇÜK BİR DENEME

Şimdi küçük bir deneme yapalım, örneğin sık sık sorulan bir sorunun cevabını verelim. Mesele şu: Pek çok kullanıcı bilgisayarlarındaki BMP formatındaki görüntü dosyaların simgelerinin asıl görüntünün küçük bir simgesi şeklinde görüntülenmesini istiyorlar. Bunun için minik bir REGISTRY ayarı yapmak yeterli. Aşağıdaki adımları takip edip REGISTRY ayarlarını değiştirerek bunu mümkün kılabilirsiniz:

1. BAŞLAT menüsünden ÇALIŞTIR komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda REGEDIT yazıp ENTER tuşuna basın. Kısa bir süre sonra REGISTRY editörü ekrana gelecektir.

2. Ekranın sol tarafındaki listede HKEY_CLASSES_ROOT değerini bulun, onun solundaki + işaretine tıklayın. Bunu yaptığınızda listenin açılıp aşağıya doğru uzadığını göreceksiniz. Bu liste harf sırasına göredir. Aşağıya doğru kayarak Paint.Picture anahtarına gelin, onun da sol tarafındaki + işaretine tıklayın. Liste yine açılacak. Buradan DefaultIcon bölümüne gelin ve üzerine tıklayın. Ekranda aşağıdaki gibi bir görüntü ile karşılaşmanız gerekli.

3. Sağ taraftaki DEFAULT değerinin üzerine çift tıklayın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusuna %1 değerini girin. TAMAM düğmesine basın.

4. REGISTRY editörünü kapatın, Windows 98'i kapatıp açın. İçinde BMP dosyası olan herhangi bir klasörü açtığızda bu BMP dosyasının içeriğinin simge şeklinde göründüğüne şahit olacaksınız.

İşte böylece REGISTRY ayarlarının nasıl yapılacağına da değinmiş olduk. Şimdi önemli bir not düşelim. REGISTRY ayarları bazen karmaşık olabilir, ilk denemelerinizde hatalı işlemler yapıp istenmeyen değerleri değiştirebilirsiniz. Bu yüzden ileride mutsuz anlar yaşamamak için değiştirmeden önceki REGISTRY ayarlarını yedeklemenizde sonsuz faide görüyorum. Bunun için geliştirilmiş yazılımlar var. Bu ay Çözümler köşemizde küçük bir kutu içerisinde gördüğünüz REGISTRY BACKUP yardımcı programını kullanarak bu yedekleme işine kökten bir çözüm getirebilirsiniz.